تحقیقات نشان می‌دهد که خواندن مطلب روی صفحه نمایش روشی کمتر موثر برای جذب و حفظ اطلاعات نسبت به خواندن به روش قدیمی روی کاغذ است. اما چرا؟ و چگونه می‌توان دوباره روی کتاب‌ها تمرکز کرد؟
در دنیایی که نمایشگر‌ها همه جا وجود دارند، هم در ساعات کاری و هم در اوقات فراغت، تغییر روش خواندن اجتناب‌ناپذیر بود.
محتوای دیجیتال از مطالب کوتاه رسانه‌های اجتماعی، زیرنویس‌های ویدئویی گرفته تا مطالب طولانی‌تر مانند کتاب‌های الکترونیکی، گزارش‌ها و مقالات دانشگاهی را شامل می‌شود که به تمرکز و توجه پایدارتر و سطح درک بالاتری نیاز دارد.
در حالی که روند اساسی نگاه کردن و تفسیر کلمه نوشته شده ثابت می‌ماند اما خواندن روی صفحه نمایش با خواندن «ایستا» مطالب مبتنی بر کاغذ متفاوت است.
محققان دانشگاه مکواری استرالیا اخیرا مطالعه‌ای بر روی خواندن پویا در عصر دیجیتال انجام داده‌اند که نتایج آن در مجله Trends in Cognitive Science منتشر شده است.
پروفسور اریک ریچل، از دانشکده علوم روانشناسی می‌گوید که از نظر رشد مغز انسان، مطالعه اخیر به داده‌های ارتباطی ما اضافه کرده است.
او اضافه می‌کند: «ما برای خواندن تکامل نیافته‌ایم و تاثیر متقابل سیستم‌های شناختی و بصری که برای انجام این کار لازم است فوق‌العاده پیچیده است.»
وی تصریح می‌کند: «این امر مستلزم تغییر سریع توجه و بازنمایی زبانی سطح بالاتر در یکسری فرآیندهای ذهنی جداگانه است که همگی به‌صورت پویا اتفاق می‌افتند و هر کدام ۶۰ تا ۲۰۰ میلی‌ثانیه طول می‌کشد.»
وی تاکید می‌کند: «زبان ما به‌عنوان گفتار توسعه یافته است بنابراین صحبت کردن و گوش دادن به‌طور طبیعی می‌آیند اما خواندن تنها حدود ۵۵۰۰ سال پیش ظاهر شد.»
اگر خواندن یک نوآوری اخیر محسوب شود پس خواندن روی صفحه نمایش کاملا جدید است و چالش‌های بیشتری را برای مغز انسان به همراه داشته است.
شماری از مطالعات نشان می‌دهند که وقتی انسان متنی را روی صفحه نمایش می‌خواند کمتر از زمانی که همان متن را روی کاغذ می‌خواند، درک می‌کند و این در همه زبان‌ها و سیستم‌های نوشتاری صدق می‌کند.
دکتر لیلی یو، از دانشکده علوم روانشناسی می‌گوید که ممکن است تعدادی از عوامل موثر باشند که از جمله آن می‌توان به محتوای مطالبی که می‌خوانیم اشاره کرد.
او می‌گوید: «وقتی مردم در یک روایت غوطه‌ور می‌شوند، مانند یک رمان احتمالا درک مطلب تحت تاثیر خواندن روی صفحه نمایش قرار نمی‌گیرد.»
وی اضافه می‌کند: «با این حال زمانی که از صفحه نمایش برای خواندن متنی با اطلاعات متراکم مانند کتاب درسی استفاده می‌کنیم درک مطلب کاهش می‌یابد.»
وی تصریح می‌کند: «میزان زمانی که در دسترس دارید نیز به نظر می‌رسد عامل دیگری باشد زیرا زمانی که خوانندگان در مطالعه مطلب تحت فشار قرار می‌گیرند تا چیزی را سریع بخوانند درک آن‌ها کاهش پیدا می‌کند که این مورد درباره صفحه نمایش بیشتر صدق می‌کند.»
اوی می‌گوید: «این تاثیر برای خوانندگانی که مهارت کمتری در خواندن دارند بیشتر است و یک مطالعه نشان داد که خواندن روی صفحه نمایش می‌تواند حساسیت خوانندگان را نسبت به اطلاعات نادرست افزایش دهد زیرا آن‌ها به راحتی متوجه اختلافات در محتوا نمی‌شوند.»
دکتر یو می‌گوید عوامل فیزیکی مانند خستگی چشم، روشنایی، میزان راحتی و خستگی ممکن است به این عوامل اضافه شود و عادات و معاشرت نیز می‌تواند تاثیر داشته باشد.
کاهش تمرکز در خواندن مطالب چاپی؛ چگونه می‌توان بار دیگر تمرکز خود را کسب کنیم؟
از آنجایی که خواندن روی صفحه نمایش درک انسان را کاهش می‌دهد برخی نیز متوجه می‌شوند که توانایی برای تمرکز روی مطالب چاپی را از دست داده‌اند.
پروفسور ریچل می‌گوید که «زمانی که در حال تماشای تلویزیون یا صحبت با کسی هستیم اغلب از تلفن‌های خود برای رفتن به شبکه‌های اجتماعی یا انجام یک بازی به‌طور همزمان استفاده می‌کنیم. ما به هیچ یک از فعالیت‌ها توجه کامل نداریم اما محتوایی که در آنجا می‌بینیم بسیار کوتاه و جذاب است و ما آموخته‌ایم که می‌تواند پی در پی دوپامین به ما برساند.»
وی می‌گوید: «اما کتاب‌ها ثابت هستند، هیچ چیزی حرکت نمی‌کند یا چشمک نمی‌زند بنابراین حفظ تمرکز روی آن‌ها برای ما سخت‌تر شده است.»
